Ζ_ΒΑΒΥΛΩΝΙΑ #68 ΙΟΥΛ.10

ΤΟ ΠΑΖΛ ΤΗΣ ΑΝΤΙΕΞΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Δημήτρης Κωνσταντίνου Μέσα στη δίνη των καιρών αναπτύχθηκε μια πρωτοβουλία αριστερών οικονομολόγων και πανεπιστημιακών (βλ. http://www.nomoneynodebt.gr) που υποστηρίζουν αυτό που γράφτηκε στη στήλη αυτή πριν από δύο μήνες (Βαβυλωνία #66): την παύση πληρωμών του χρέους και την έξοδο από το Ευρώ. Το δίπτυχο της λύσης αυτής είναι ικανό να μας γλιτώσει από τη μέγγενη της σπειροειδούς ύφεσης και είναι από τη φύση του ρεφορμιστικό, όσο και αναγκαίο. Ωστόσο, ρεφορμισμός και επανάσταση πρέπει να πηγαίνουν χέρι-χέρι, να επιδιώκονται ταυτόχρονα, σ' αντίθεση με την αντίθετη ρητορεία επίδοξων επαναστατών και πραγματιστών. Όποιος διακηρύττει ή αγωνίζεται μόνο για την επανάσταση είναι καταδικασμένος στην κοινωνική απομόνωση, απλώς και μόνο επειδή δεν δίνει άμεσες λύσεις στα καθημερινά προβλήματα του παρόντος μας, επικαλούμενος την επανάσταση που θα τα λύσει όλα. Όποιος, από την άλλη, περιορίζεται μόνο σε αποσπασματικές λύσεις των επίκαιρων προβλημάτων και δεν στοχεύει στην ολική ανατροπή, ξεχνάει ότι απέναντί του, στον καθρέφτη, έχει ένα σύστημα σαν τη Λερναία Ύδρα που θα γεννά προβλήματα διαρκώς. Με τη λογική αυτή, είναι αναγκαίο να βρούμε λύσεις για να επιβιώσουμε κάτω από τις υπάρχουσες συνθήκες, αλλά είναι απαραίτητο να δούμε και λίγο πιο μακριά στο μέλλον: πώς θα οργανώσουμε ριζικά διαφορετικά τον τρόπο που παράγουμε και καταναλώνουμε, έτσι ώστε να ξεφορτωθούμε ένα παράλογο σύστημα που αναπαράγει κρίσεις όπως ο άνθρωπος παιδιά. Όσο περνάει ο καιρός, λοιπόν, γίνεται όλο και πιο φανερό ότι στο πεδίο της οικονομίας θα γεννηθούν οι ευκαιρίες ανατροπής τα επόμενα χρόνια και στο πεδίο της θ' απαιτηθεί να εκφέρουμε συγκροτημένη εναλλακτική πρόταση και να την κάνουμε πράξη, σε πρώτη φάση έστω και με τη μορφή αντιεξουσιαστικών μικροοικονομιών. Με σκοπό να καλυφτεί το έλλειμμα αντιπρότασης στο συγκεκριμένο πεδίο, δημιουργήθηκε μια ομάδα εργασίας για να εκπονήσει ένα αποτελεσματικό οικονομικό πρόταγμα με αντιεξουσιαστικά χαρακτηριστικά, το οποίο, περνώντας μέσα από το κόσκινο των κινημάτων και της πρακτικής, ίσως καταφέρει τελικά να μπολιάσει τις συνειδήσεις μας και να πραγματωθεί. Η πιο συνηθισμένη κριτική απέναντι σε τέτοιου είδους προσπάθειες είναι αυτή του ουτοπισμού. Είναι προφανές, όμως, ότι στην περίπτωσή μας δεν σκοπεύουμε απλώς να σχεδιάσουμε μια ουτοπία που θα καταλήξει σε δυστοπία, αλλά ουσιαστικά να διερευνήσουμε και να λύσουμε τα υπαρκτά προβλήματα που έχουν αντιμετωπίσει ιστορικά οι άνθρωποι, όποτε τόλμησαν να υλοποιήσουν ένα ριζοσπαστικό οικονομικό μοντέλο. Να ανακαλύψουμε τι δεν σχεδιάστηκε και τι δεν λειτούργησε σωστά στις μέχρι τώρα προσπάθειες, και να το διορθώσουμε. Η ομάδα εργασίας λειτουργεί με αντι-ιεραρχικές, αμεσοδημοκρατικές συνελεύσεις και στην πρώτη συνάντησή μας συμφωνήσαμε ομόφωνα για το χρονοδιάγραμμα των εργασιών. Αν θέλουμε να συνθέσουμε μια ολοκληρωμένη και πειστική πρόταση χωρίς ελλείψεις και αμφιλεγόμενα σημεία, θα πρέπει να έχουμε ικανή πίστωση χρόνου. Λαμβάνοντας υπόψη, όμως, και την πίεση του χρόνου λόγω των ιδιαίτερων οικονομικών συνθηκών, σκοπεύουμε σε ένα χρόνο από τώρα να είμαστε σε θέση να παρουσιάσουμε το βασικό κορμό μιας ολοκληρωμένης πρότασης. Στη συνέχεια, όσο προχωρούν οι μελέτες μας και αυξάνονται τα κοινωνικά ερεθίσματα, θα εμπλουτίζουμε και θα ολοκληρώνουμε το παζλ του οικονομικού προτάγματος. Οι εργασίες μας χωρίζονται γενικά σε δύο στάδια: (1) θεωρητική μελέτη και (2) σύνθεση προτάγματος. Το πρώτο στάδιο είναι ερευνητικό και περιλαμβάνει τη μελέτη της γνώσης που μας έχει παραδοθεί πάνω στο αντικείμενο από ριζοσπάστες διανοούμενους, όπως οι Π. Κροπότκιν, Σ. Γκεζέλ, Κ. Καστοριάδης, Μ. Μπούκτσιν, Μ. Άλμπερτ, Τ. Φωτόπουλος, Σ. Λατούς. Στο πλαίσιο αυτό, και για να αποκτήσουμε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα, έχουμε προγραμματίσει να παρακολουθήσουμε παρουσιάσεις που αφορούν (α) στις οικονομικές προτάσεις από τους θεωρητικούς της Αυτονομίας, (β) στην οικονομία του Δώρου μέσα από μια σύγχρονη οπτική και (γ) στη σχέση πόλης-τριτογενούς τομέα. Προφανώς, στην πορεία των εργασιών και ανάλογα με τα διλήμματα που θα αντιμετωπίζουμε, θα ανατρέχουμε στη μελέτη της κατάλληλης βιβλιογραφίας ή/και θα οργανώνουμε τις παρουσιάσεις που απαιτούνται, ανάλογα με τις περιστάσεις. Όσον αφορά στη μελέτη των ιστορικών παραδειγμάτων, στα οποία εφαρμόστηκαν εναλλακτικά μοντέλα οικονομίας, θεωρούμε ότι, εξαιτίας του αριθμού τους, μια εκτεταμένη πρωτογενής έρευνα στην πρώτη φάση σύνθεσης του κορμού της πρότασης θα ήταν ανέφικτη, δεδομένου και του χρονοδιαγράμματός μας. Είναι κοινώς αποδεκτό ότι οι θεωρητικοί που εκπόνησαν ολοκληρωμένες προτάσεις (Κροπότκιν, Καστοριάδης, Φωτόπουλος, Άλμπερτ, κλπ) μελέτησαν εκτενώς τέτοιες ιστορικές εφαρμογές και στα βιβλία τους υπάρχουν πάμπολλες και λεπτομερείς αναφορές. Φυσικά, αυτό δεν υποβαθμίζει τη σημασία που έχουν για μας οι προσπάθειες αυτές και τα διδάγματα που μπορούμε να αποκομίσουμε, γι' αυτό θα προχωρήσουμε στη μελέτη ορισμένων εξ αυτών, εκείνων που θεωρούμε πιο ολοκληρωμένα και σύγχρονα. Στην πρώτη συνέλευση, η συζήτηση περιστράφηκε γύρω από το μοντέλο των Ζαπατίστας, της επαναστατημένης Ισπανίας του '36, των Κιμπούτς και των κατειλημμένων εργοστασίων της Αργεντινής. Επιπρόσθετα, θα έχουμε την ευκαιρία να ενημερωθούμε από ανθρώπους που συμμετέχουν σε αυτοδιαχειριζόμενες συμμετοχικές επιχειρήσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, για να γνωρίσουμε από κοντά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν και τις λύσεις που υιοθετούν. Το δεύτερο στάδιο είναι το δημιουργικό κομμάτι και περιλαμβάνει τη σύνθεση του προτάγματος της αντιεξουσιαστικής οικονομίας. Ο λόγος που διαχωρίζουμε το πεδίο της οικονομίας από την κοινωνία ως μάγμα πεδίων δράσης του ανθρώπου είναι καθαρά εργαλειακός. Στην αντίθετη περίπτωση θα χανόμασταν στον ωκεανό της κοινωνικής πραγματικότητας και θα αναλαμβάναμε ένα αέναο έργο θεωρητικής και πρακτικής επεξεργασίας που είναι δουλειά της κοινωνίας μέσα στην αχρονικότητά της και όχι οποιασδήποτε ομάδας εργασίας. Η αντιεξουσιαστική οικονομία είναι η αρχή, και η οριοθέτηση επιμέρους αντικειμενικών σκοπών, όπως η οικονομία, δίνει τη δυνατότητα να πραγματοποιούμε τα επιμέρους βήματα στο δρόμο προς την ολική ανατροπή. Το οικονομικό πρόταγμα θα θεμελιώνεται πάνω σε συγκεκριμένους πολιτικούς άξονες, στους οποίους θα καταλήξουμε, και με τους οποίους θα συνδιαλέγεται. Μια ολοκληρωμένη πρόταση αμεσοδημοκρατικής πολιτικής οργάνωσης, όμως, αποτελεί έναν άλλον επιμέρους αντικειμενικό σκοπό που εκκρεμεί. Πιο συγκεκριμένα, το οικονομικό πρόταγμα θα έχει σπονδυλωτή μορφή, με την έννοια ότι θα αποτελείται από ξεχωριστά, αυτοτελή μέρη, τα οποία όμως προφανώς θα έχουν εσωτερική συνοχή και θα κινούνται στον ίδιο άξονα. Το στοιχείο που συνδέει όλα τα επιμέρους τμήματα του προτάγματος είναι οι πολιτικές αξίες, η πίστη στις οποίες δημιούργησε την ανάγκη για την εκπόνηση ενός αντιεξουσιαστικού οικονομικού προτάγματος και τις οποίες θα πρέπει να εξυπηρετεί και να προάγει το πρόταγμα αυτό στο σύνολό του. Οι αξίες αυτές είναι (α) η αλληλεγγύη αντί του ανταγωνισμού και της απάθειας, (β) η πολυμορφία αντί της ομοιογένειας και του κομφορμισμού, (γ) η δικαιοσύνη αντί της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, (δ) η περιβαλλοντική αρμονία και το ανθρώπινο μέτρο αντί της αυτοκαταστροφικότητας και της μεγαλομανίας, και (στ) η αυτοδυναμία ως «στήριξη πρωταρχικά στους δικούς μας πόρους και ικανότητα αυτόνομου καθορισμού των στόχων και αυτόνομης λήψης των αποφάσεων» (Cocoyoc '74), αντί της εξάρτησης και της ετερονομίας. Με πυξίδα τις αξίες αυτές και όσο προχωρούν οι εργασίες μας, θα συμπληρώνουμε το παζλ καταλήγοντας πάνω στα επιμέρους ζητήματα: (α) πολιτικοί άξονες, (β) ιδιοκτησία, (γ) συμβούλια-λήψη αποφάσεων, (δ) καταμερισμός εργασιών, (ε) αμοιβές και μέσα συναλλαγών, (στ) βραχυπρόθεσμος και μακροπρόθεσμος οικονομικός σχεδιασμός, (ζ) μετάβαση. Προφανώς, η προσπάθειά μας δεν έχει το χαρακτήρα του απόρρητου, αντιθέτως η πρόοδος των εργασιών μας θα παρουσιάζεται όπου και όποτε θεωρούμε σωστό (π.χ. μέσα από αυτή τη στήλη της Βαβυλωνίας, στους κύκλους αυτομόρφωσης του Νοσότρος ή/και σε άλλες εκδηλώσεις ελεύθερων κοινωνικών χώρων), έτσι ώστε να μην απομονωθούμε στο δικό μας μικρόκοσμο, αλλά να τελούμε διαρκώς υπό την επίδραση των εξωτερικών ερεθισμάτων. Τα αποτελέσματα της ομάδας εργασίας δεν είναι εξασφαλισμένα. Όλες οι πιθανότητες είναι ανοιχτές, αλλά έχουμε στα χέρια μας ένα σπουδαίο όπλο: τη σύνθεση της ομάδας. Για το λόγο αυτό, τα πρώτα σημάδια από τη συνέλευση της ομάδας εργασίας είναι πολύ ενθαρρυντικά. Οι άνθρωποι που πλαισιώνουν το όλο εγχείρημα μοιράζονται έναν υψηλό βαθμό ενθουσιασμού, έχουν τεράστια κινηματική εμπειρία και καλύπτουν τα επιστημονικά πεδία της πολιτικής οικονομίας, της κοινωνιολογίας, της πολιτικής επιστήμης, της πληροφορικής, της ψυχολογίας και της νομικής επιστήμης. Το πιο σπουδαίο, όμως, είναι ότι στη σύνθεσή μας περιλαμβάνονται άνθρωποι της τέχνης αλλά και της χειρονακτικής δημιουργίας, οι οποίοι θα προσδώσουν στο πρόταγμά μας το στοιχείο της φαντασίας και το βιωματικό χαρακτήρα που λείπουν από πολλές στείρες θεωρητικές κατασκευές του γραφείου. Είναι γνωστό ότι αρκετοί θεωρητικοί ως τις μέρες μας έχουν εκπονήσει αξιόλογες ολοκληρωμένες οικονομικές προτάσεις, αλλά όλοι τους μοιράζονται δύο κοινά χαρακτηριστικά: Δεν έχουν καμία επαφή με τα κινήματα και κατ' επέκταση με την κοινωνία, ενώ για λόγους εγωκεντρισμού και εμπάθειας αρνούνται να δουν τα σημεία αλληλοσυμπλήρωσης των θεωριών τους. Αυτά τα δύο στοιχεία είναι η δική μας δύναμη. Συγκροτήσαμε μια αντι-ιεραρχική Ομάδα εργασίας, που έχει την ικανότητα της σύνθεσης χωρίς εγωκεντρισμούς και εμπάθειες, και επιπλέον είμαστε περήφανοι γιατί διαθέτουμε την κινηματική εκείνη δύναμη που πηγάζει από τα σπλάχνα της κοινωνίας. Έξι Κόκκινες Κάρτες για τη FIFA   Πάτρικ Μποντ   Το Παγκόσμιο Κύπελλο ξεκίνησε εδώ στη Νότια Αφρική αυτό το σαββατοκύριακο με την ομάδα της Νότιας Αφρικής να αντιμετωπίζει το Μεξικό την Παρασκευή, μπροστά σε 95.000 φιλάθλους στο Soccer City του Γιοχάνεσμπουργκ.   Αλλά ανεξάρτητα από το αν οι "Bafana Bafana" (η ομάδα μας), που είναι 90η στην κατάταξη, μπορεί να επιβιώσει σε αυτόν και στους επόμενους αγώνες με τη Γαλλία και την Ουρουγουάη ώστε να προκριθεί στην επόμενη φάση, γνωρίζουμε ότι αυτή η κοινωνία είναι ήδη ο μεγάλος χαμένος. Ο λόγος: τα τεράστια λάθη που έχουν διαπράξει η εθνική και οι τοπικές κυβερνήσεις, υπό την καθοδήγηση της Διεθνούς Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας (FIFA).   Η επενδυμένη με σημαίες που κυματίζουν και βουβουζέλες που βουίζουν, άκρα εθνικιστική, διαφημιστική εκστρατεία δεν μπορεί να καπελώσει τουλάχιστον έξι καταγγελίες για το Παγκόσμιο Κύπελλο:   1.        διακρίσεις και δημοσιονομική σπατάλη 2.        υπερκέρδη για τη FIFA και πολιτική διαφθορά 3.        αυξημένο εξωτερικό χρέος και εισαγωγές εν μέσω γενικευμένης οικονομικής    δυσχέρειας 4.        αθέτηση πολυάριθμων υποσχέσεων για ανταποδοτικά μέτρα προς την κοινωνία  5.        περιστολή δημοκρατικών ελευθεριών και 6.        καταστολή της διαμαρτυρίας. Πρώτον, οι σπατάλες είναι πολύ εμφανείς στα γήπεδα, συμπεριλαμβανομένων των νέων εγκαταστάσεων (Durban, Cape Town, Port Elizabeth, Nelspruit και Polokwane), καθώς και στα υπερβολικά έξοδα ανακαίνισης για το Soccer City. Ποιες εκδηλώσεις μπορούν να γεμίσουν αυτά τα στάδια μετά τον τελευταίο αγώνα τον Ιούλιο; Πόσοι είχαν αυταπάτες τύπου Durban – ότι δηλαδή θα διεκδικήσουμε επιτυχώς τη διοργάνωση των επόμενων Ολυμπιακών Αγώνων; Αυτοί οι λευκοί ελέφαντες στοιχίζουν στο κράτος 3,1 δισεκατομμύρια δολάρια.   Το πιο ακριβό γήπεδο, ύψους 580 εκατ. δολαρίων, είναι το Green Point του Κέιπ Τάουν, χωρητικότητας 65.000 θέσεων. Η κατασκευή του πρόκειται για ανόητη και ρατσιστική επιλογή καθώς το υπάρχον γήπεδο ποδοσφαίρου στην πόλη Athlone θα μπορούσε να φιλοξενήσει τους ημιτελικούς με ένα παραπάνω διάζωμα. Αλλά σύμφωνα με την έκθεση της FIFA: «ένα δισεκατομμύριο τηλεθεατές δεν θέλουν να βλέπουν παράγκες και φτώχεια σε τέτοιο βαθμό».   Το στάδιο 70.000 θέσεων Moses Mabhida στο Durban, το αξίας 380 εκατ. δολαρίων «τσαντάκι εξωγήινου» (σύμφωνα με τον κωμικό Pieter Dirk-Uys), είναι απολαυστικό να το βλέπουμε όσο κρατάμε τα μάτια μας και το μυαλό μας μακριά από τις ελλείψεις της πόλης σε στέγαση, ύδρευση/καθαριότητα, ηλεκτρικό, νοσοκομεία, σχολεία, δρόμους και τις παράλογες αυξήσεις στο κόστος ζωής (της τάξης των 225 εκατ. δολαρίων).   Αμνηστία γι' αυτή την κόκκινη κάρτα θα δινόταν μόνο αν επιβαλλόταν φόρος επί των αυξημένων κερδών των κατασκευαστικών εταιρειών, τα έσοδα του οποίου θα κατευθύνονταν κατ' ευθείαν στις παραμελημένες εγκαταστάσεις του δήμου, συμπεριλαμβανομένων των χωμάτινων και πέτρινων γηπέδων ποδοσφαίρου.   Η δεύτερη κόκκινη κάρτα είναι για τη διαφθορά της FIFA και τις απαιτήσεις για υπερβολική πολυτέλεια στη Νότια Αφρική, τη χώρα με τις μεγαλύτερες ανισότητες στον κόσμο. Δεν είναι μόνο οι ευαισθησίες του αφεντικού της FIFA, Sepp Blatter που αξιώνουν την εγκατάσταση νέων πολυτελών τουαλετών σε ένα από τα πιο διακεκριμένα ξενοδοχεία της Νότιας Αφρικής. Δωροδοκίες παικτών, διαιτητών και τοπικών αρχόντων έρχονται στην επιφάνεια. Ο Λόρδος Triesman, πρώην πρόεδρος του ποδοσφαιρικού συνδέσμου της Αγγλίας και επικεφαλής της ομάδας διεκδίκησης εκ μέρους της Αγγλίας της διοργάνωσης του Παγκοσμίου Κυπέλλου το 2018, υποστήριξε σε ηχογραφημένη τηλεφωνική συνομιλία τον περασμένο μήνα ότι η Ισπανία και η Ρωσία προτίθενται να χρηματίσουν διαιτητές για να στήσουν τους αγώνες. Ο δημοσιογράφος Declan Hill παρατηρεί, «καμιά πρωτοβουλία της FIFA για τη διακοπή αυτού του φαινομένου δεν ήταν αποτελεσματική».    Άλλο φαινόμενο διαφθοράς αφορά τη θανατική ποινή που επιβλήθηκε σε άτομα που κατήγγειλαν παρατυπίες στην ανατολική πόλη Nelspruit: οκτώ τουλάχιστον ύποπτοι θάνατοι συνδέονται με την κατασκευή του νέου γηπέδου Mbombela, 40.000 θέσεων, και υπάρχουν αιχμές για άτομα από το κυβερνών κόμμα.   Το μεγαλύτερο πρόβλημα διαφθοράς, όπως το τοποθετεί  ο βρετανός δημοσιογράφος και συγγραφέας του συγκλονιστικού βιβλίου «Φάουλ!» Andrew Jennings είναι ότι «η τεράστια δομή που έχουν εγκαταστήσει αποσκοπεί στο να παραδώσει το παιχνίδι στις ανάγκες του παγκόσμιου καπιταλισμού – χωρίς ελέγχους ή περιορισμούς».    Αυτές οι παρατυπίες είναι αιτία για μια τρίτη κόκκινη κάρτα: το τεράστιο κόστος των εισαγωγών και την αύξηση του εξωτερικού χρέους της Νότιας Αφρικής που ανέρχεται σε περισσότερα από 80 δισεκατομμύρια δολάρια. Η Πρετόρια προσπάθησε να το αποκρύψει από την εφημερίδα Mail & Guardian, αλλά είναι πλέον προφανές ότι η FIFA όχι μόνο δεν θα καταβάλει φόρους, αλλά επίσης τα ξωτικά του ποδοσφαίρου από τη Ζυρίχη μπορούν να αγνοήσουν τους τοπικούς κανόνες ελέγχου συναλλάγματος.    Εφόσον τα κέρδη της FIFA εκτιμώνται πάνω από 3 δις δολάρια (τα τηλεοπτικά δικαιώματα μόνο πωλούνται για $2,8 δις), η εξαγωγή κεφαλαίων θα χτυπήσει σκληρά το ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών της Νότιας Αφρικής. Ήδη, για το λόγο αυτό, είμαστε στον τέλος της κατάταξης των αναπτυσσόμενων αγορών, καθιστώντας, αργά ή γρήγορα, πιθανή μια υποτίμηση του νομίσματος. Ο έμπειρος χρηματιστής Trevor Kerst παρατηρεί σχετικά με τις επενδύσεις στα γήπεδα ότι «η απόδοση των επενδύσεων δεν είναι με κανένα τρόπο εξασφαλισμένη. Εντός αυτών των αποκλεισμένων ζωνών, μόνο η FIFA και οι συνεργάτες της μπορούν να πωλούν εμπορεύματα. Οι πωλήσεις αυτές δεν αποδίδουν τίποτα στην κυβέρνηση».   Ποιοι είναι αυτοί οι συνεργάτες; Η Ομάδα Υποστήριξης Khulumani συντάχθηκε με τη Jubilee South Africa για τη διεκδίκηση αποζημιώσεων από επιχειρήσεις οι οποίες υποστήριζαν το απαρτχάιντ, το ζήτημα βρίσκεται αυτή τη στιγμή στα δικαστήρια των ΗΠΑ, μέσω του νόμου Alien Tort Claims Act. Η Khulumani έχει αρχίσει τη δική της εκστρατεία ενάντια σε εταιρίες-χορηγούς της γερμανικής και της αμερικανικής ομάδας, οι οποίες εμφανίζονται στο υπόμνημα των κατηγορουμένων: Daimler, Rheinmettal, Ford, IBM και General Motors. Οι συνεργάτες της FIFA που κατέχουν τα αποκλειστικά δικαιώματα μονοπωλίου στις πόλεις της Νότιας Αφρικής αυτές τις τέσσερις εβδομάδες είναι η Adidas, η Coca-Cola, η Air Emirata, η Hyundai, η Sony και η Visa, ενώ ανάμεσα στους «επίσημους χορηγούς» είναι οι: Budweiser, McDonalds και Castrol.    Ακόμη χειρότερα, η φούσκα του κατασκευαστικού τομέα οδηγεί την οικονομία μας σε κρίση, όπως ακριβώς συνέβη στις ΗΠΑ. Οι νέες υποδομές σε πολυτελή μέσα μεταφοράς, για παράδειγμα, στοχεύουν να αλλάξουν τις συνήθειες των πλουσίων, και να μην χρησιμοποιούν τα ιδιωτικά τους αυτοκίνητα. Αλλά η ταχεία Gautrain αξίας 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων κοστίζει στους επιβάτες πέντε φορές περισσότερο από ό,τι είχε ανακοινωθεί και κατά πάσα πιθανότητα δεν θα προσελκύσει επιβάτες στην γραμμή Γιοχάνεσμπουργκ-Πρετόρια, εξαιτίας της κυκλοφοριακής συμφόρησης και της έλλειψης πάρκινγκ στους νέους σταθμούς.   Όπως το θέτει ο συνδικαλιστής Zwelinzima Vavi, η Gautrain «δεν προσφέρει τίποτα σε αυτούς που πραγματικά υποφέρουν από τα προβλήματα των μεταφορών – κυρίως αυτούς από μέρη όπως το Soweto και το Diepsloot. Αντ' αυτού, αφαιρεί πόρους που θα μπορούσαν να βελτιώσουν τις ζωές εκατομμυρίων.» Και ήταν άραγε σοφή επιλογή η κατασκευή ενός νέου αεροδρομίου στο Durban, κόστους 1,1 δις δολαρίων, δεδομένου ότι το παλιό επαρκούσε μέχρι το 2017 και δεδομένου ότι διπλασιάστηκε η απόσταση από το κέντρο του Durban και τα κόμιστρα των ταξί;   Η μερική επανόρθωση γι' αυτές τις κόκκινες κάρτες απαιτεί την πλήρη επανεξέταση της χαλαρότητας που επιδεικνύει η κυβέρνηση στους ελέγχους του συναλλάγματος και των δαπανών στις υποδομές. Η επιβολή ελέγχων των κεφαλαίων, προκειμένου να σταματήσει η διαφυγή κεφαλαίων, και οι επιδοτήσεις για νέες κατοικίες/υπηρεσίες στους δήμους και τις αγροτικές περιοχές έχουν καθυστερήσει.   Μια τέταρτη κόκκινη κάρτα είναι η έλλειψη ανταποδοτικών οφελών προς τις μάζες, όπως παρατηρείται από τις χαμένες ευκαιρίες – π.χ. η άχρηστη μασκότ κούκλα Zakumi που φτιάχνεται στα κινεζικά σκλαβοπάζαρα, όχι εδώ – και τη βάναυση τακτική εκτόπισης από τους δήμους. Οι μικροπωλητές είναι έξω φρενών, επειδή τους απαγορεύεται να πουλάνε προϊόντα στην περιοχή των αγώνων, όπως ακριβώς εκτοπίστηκαν και οι παραδοσιακοί ψαράδες του Durban από τις κύριες προβλήτες στις αρχές Ιουνίου.    Η βιοτεχνία, ο τουρισμός και οι ποδοσφαιρικές εγκαταστάσεις των πόλεων θα έπρεπε να επωφεληθούν. Αλλά, όπως ομολόγησε ο περιφερειακός πρόεδρος της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας του δυτικού Cape, Norman Arendse, η ολέθρια ελιτίστικη προσέγγιση της FIFA άφησε ψίχουλα για το ερασιτεχνικό ποδόσφαιρο.     Το πιο αηδιαστικό είναι η προδοσία που διαπράττουμε απέναντι στα παιδιά του δρόμου. Την 1η Απριλίου 2009, στην 4η Διάσκεψη της Νότιας Αφρικής για το AIDS, ο δήμαρχος του Durban Mike Sutcliffe υποσχέθηκε ότι «τα παιδιά του δρόμου δεν θα εκδιωχθούν βίαια από τους δρόμους, στοιβαγμένα στα φορτηγά της αστυνομίας, πριν ξεκινήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2010, και μετά να εμφανιστούν πάλι στους δρόμους, όταν οι επισκέπτες θα έχουν επιστρέψει στα σπίτια τους.» Αποκαλύφτηκε τελικά ότι ήταν πρωταπριλιάτικο αστείο. Η εκδίωξη είναι σε εξέλιξη, και όπως παρατήρησε ο διευθυντής της ΜΚΟ Umthombo στο Durban, Tom Hewitt, το Φεβρουάριο, «η απομάκρυνση των παιδιών από το Παγκόσμιο Κύπελλο, δεν γίνεται για την προστασία τους, αλλά για να καθαρίσουν τους δρόμους.»    Άλλοι εκνευρισμένοι από τη FIFA και τις τοπικές ελίτ του Παγκοσμίου Κυπέλλου είναι οι οργανισμοί για το AIDS που προσπαθούσαν να διανείμουν προφυλακτικά, μια ιδέα απωθητική για τα ξωτικά της Ζυρίχης. Οι οικολόγοι είναι αηδιασμένοι με τις δενδροφυτεύσεις που κάνουν κάποιοι δήμοι για  να «αντισταθμίσουν» τη συμβολή του παγκοσμίου κυπέλλου στην υπερθέρμανση του πλανήτη.     Οι δήμοι μπορούν να γλιτώσουν από το χαστούκι της κόκκινης κάρτας, αν αναιρέσουν τέτοιες πολιτικές και ενημερώσουν άμεσα τη FIFA ότι οι τοπικές Ζώνες Αποκλεισμού των εταιριών υφίσταται μόνο εντός και όχι εκτός των γηπέδων, έτσι ώστε οι τοπικοί μικροπωλητές, ψαράδες και τα παιδιά του δρόμου να μπορούν να διαχειριστούν τις ζωές τους.     Η πέμπτη κόκκινη κάρτα είναι για εξαγορά της εθνικής κυριαρχίας της Νότιας Αφρικής από τη FIFA.     Αναλογιστείτε ότι διάφορες ομάδες πολιτών που προσπαθούν να οργανώσουν μια  διαμαρτυρία για την Παιδεία στα Union Buildings (έδρα της κυβέρνησης της Νότιας Αφρικής) ανακοίνωσαν την περασμένη εβδομάδα: «Έχουμε μόλις ενημερωθεί από την αστυνομία του Γιοχάνεσμπουργκ, χωρίς καμία ουσιαστική αιτιολογία ή νομική βάση, ότι όλες οι πορείες και οι εκδηλώσεις, συμπεριλαμβανομένης της δικής μας, έχουν απαγορευτεί στη Νότια Αφρική ολόκληρο τον Ιούνιο, μέχρι τις 15 Ιουλίου. Συνταγματικά δικαιώματα που έχουν κερδηθεί με θυσίες και για τα οποία συνεχίζουμε να αγωνιζόμαστε, δεν μπορούν να μας αφαιρεθούν από τα καπρίτσια της αστυνομίας και των πολιτικών.»    Το πιο σοκαριστικό είναι ότι η FIFA είναι πλήρως εξασφαλισμένη και αποζημιώνεται «για όλες τις διαδικασίες, τις τυχόν απαιτήσεις και τα συναφή έξοδα (συμπεριλαμβανομένων των αμοιβών των συμβούλων), που ενδέχεται να της συμβούν, να υποστεί ή να απειληθεί από άλλους».     Οι δημοσιογράφοι που παίρνουν διαπίστευση της FIFA πρέπει επίσης να δεσμευθούν ότι δεν θα θίξουν στα άρθρα τους την υπόληψη του Παγκοσμίου Κυπέλλου, γιατί τότε κινδυνεύουν να αποκλειστούν. Με τέτοια πίεση, δεν είναι περίεργο ότι το εκπληκτικό ντοκιμαντέρ «Fahrenheit 2010» λογοκρίθηκε από τα τρία μεγάλα δίκτυα της Νότιας Αφρικής τις τελευταίες εβδομάδες.    Επιπλέον, σύμφωνα με μια επίσημη συμφωνία, η Νότια Αφρική θα παρέχει ειδική αστυνομική δύναμη «για να επιβάλει την προστασία των δικαιωμάτων εμπορίας, των δικαιωμάτων εκπομπής, των σημάτων και άλλων δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας της FIFA και των εμπορικών εταίρων της.»    Φαίνεται, ωστόσο, ότι υπάρχει λίγος χώρος δράσης σ' αυτήν την περίπτωση για ν' αμφισβητηθεί αυτή η κόκκινη κάρτα, αν οι στρατοκρατούντες κάνουν στροφή 180 μοιρών. Πράγματι, στο Γιοχάνεσμπουργκ, στις αρχές της εβδομάδας, δόθηκε άδεια να επιτραπεί η σημερινή πορεία προς το Soccer City, εφόσον το «Φόρουμ ενάντια στην Ιδιωτικοποίηση» συμφώνησε να παραμείνει πάνω από 1,5 χιλιόμετρα μακριά από το αρχηγείο της FIFA.     Ένα άλλο τεστ είναι μια πορεία κατά της FIFA στις 16 Ιουνίου, για τον εορτασμό της εξέγερσης του Soweto, την οποία οι ακτιβιστές του νεο-ανασυσταθέντος Κοινωνικού Φόρουμ στο Durban σχεδίαζαν για αρκετές εβδομάδες. Την Παρασκευή, συζητούσαν την περίπτωση να κάνουν πορεία προς το Δημαρχείο – δυο χιλιόμετρα νότια του γηπέδου Mabhida – καθώς οι αστυνομικοί επέμεναν ότι πρέπει να πορευτούν ακόμη νοτιότερα, προς το Albert Park. Στο Cape Town, Abahlali οι ακτιβιστές ήθελαν να στήσουν παραπήγματα δίπλα στο Green Point Stadium αυτό το Σαββατοκύριακο, αλλά οι δημοτικοί υπάλληλοι απείλησαν να τα κατεδαφίσουν.   Πόσο μοχθηροί μπορούν να γίνουν οι αστυνομικοί; Η έκτη κόκκινη κάρτα πηγαίνει στην αστυνομία της Νότιας Αφρικής που έκανε προθέρμανση καταστολής το 2008, όταν  ο στρατηγός Bheki Cele έδωσε εντολή «να πυροβολούν για να σκοτώσουν», ως υπουργός της ασφάλειας στο KwaZulu-Natal, και επιταχύνθηκε με την καταστολή των απεργών, καταλήγοντας στη συνέχεια στη δολοφονία διαδηλωτών την προηγούμενη εβδομάδα σε μια κωμόπολη (Etwatwa) ανατολικά του Γιοχάνεσμπουργκ και στο Soweto αλλά και δύο νεαρών στο Phoenix και το Durban κατά τις διαδηλώσεις ενάντια στη βιαιότητα της αστυνομίας.   Η απαραίτητη αντιστροφή στάσης περιλαμβάνει την κατάπαυση του πυρός εκ μέρους των αστυνομικών δυνάμεων εναντίον του κόσμου. Για να αποφευχθεί μια κόκκινη κάρτα (και το κόκκινο αίμα στους δρόμους), οι ασφαλίτες της Νότιας Αφρικής θα πρέπει να δείχνουν πλέον με το δάχτυλο και να κατασκοπεύουν τους πραγματικούς εγκληματίες, από τη Ζυρίχη, μια ομάδα μαφιόζων που τώρα αποκαλείται «Thiefa» για προφανείς λόγους. Ή, για να τεθεί πιο θετικά, όπως έκανε χθες ο εκπρόσωπος της Εθνικής Ένωσης Μεταλλωρύχων, Castro Ngobesi, σε μια επίσημη δήλωση για την εμψύχωση των Bafana: «Ο εναρκτήριος αγώνας θα πρέπει να λειτουργήσει ως περιφρόνηση για το βάρβαρο, ανήθικο καπιταλιστικό σύστημα, καθώς το ποδόσφαιρο από τη φύση του προάγει την κοινοτισμό και το μοίρασμα – βασικά στοιχεία του σοσιαλισμού.»   Ο Patrick Bond διευθύνει στο Durban το Κέντρο για την Κοινωνία των Πολιτών, το οποίο δημοσιεύει καθημερινά το «World Cup Watch» στο http://www.ukzn.ac.za/ccs, αφιερωμένη στη μνήμη του μεγαλύτερου στη Νότια Αφρική πολιτικού οικονομολόγου του αθλητισμού, Dennis Brutus (1924-2009). Ο Brutus ήταν πολλά χρόνια φυλακισμένος στο Robben Island, επικριτής του εμπορευματικού αθλητισμού, συμπεριλαμβανομένης της FIFA, βασικός διοργανωτής του μποϋκοτάζ της λευκής Νότιας Αφρικής στους Ολυμπιακούς Αγώνες τη δεκαετία του '60, υποστηρικτής της αποπομπής της λευκής Νότιας Αφρικής από τη FIFA το 1976, και οργανωτής των εκστρατειών κρίκετ, ράγκμπι και τένις ενάντια στο απαρτχάιντ τις δεκαετίες του '70-'80. Ήταν ποιητής και λόγιος, υποστήριζε τη στρατηγική για ένα παγκόσμιο κίνημα δικαιοσύνης και, όταν πέθανε, ήταν επίτιμος καθηγητής του Κέντρου για την Κοινωνία των Πολιτών. Μέχρι την τελευταία του πνοή, ήταν αντίθετος με τη διεξαγωγή του Παγκοσμίου Κυπέλλου σε μια χώρα που χαρακτηρίζεται από αυτό που ονόμαζε «ταξικό απαρτχάιντ». Μετάφραση: Σοφία Παπαγιαννάκη